سرطان پستان در ایران و مراقبت‌های آن

سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در میان زنان در سراسر جهان، از جمله ایران، است. این بیماری به دلیل شیوع بالا و تأثیرات اجتماعی و روانی قابل توجه، به یکی از اولویت‌های اصلی در نظام‌های بهداشتی تبدیل شده است. در این متن، به بررسی وضعیت سرطان پستان در ایران، عوامل خطر، روش‌های تشخیص، درمان و مراقبت‌های لازم پرداخته خواهد شد.  وضعیت سرطان پستان در ایران  سرطان پستان در ایران، شایع‌ترین سرطان در میان زنان است و نرخ بروز آن در دهه‌های اخیر افزایش یافته است. این افزایش به عوامل متعددی از جمله بهبود روش‌های تشخیص، تغییرات سبک زندگی، و افزایش امید به زندگی نسبت داده می‌شود. بر اساس آمارها، میانگین سنی ابتلا به این بیماری در ایران کمتر از کشورهای توسعه‌یافته است و بسیاری از موارد در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شوند.  عوامل خطر  عوامل مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهند. برخی از این عوامل قابل تغییر و برخی غیرقابل تغییر هستند:  1.عوامل غیرقابل تغییر:  جنسیت: زنان بیشترین جمعیت مبتلا به سرطان پستان را تشکیل می‌دهند. سن: خطر ابتلا با افزایش سن، به‌ویژه پس از ۵۰ سالگی، افزایش می‌یابد.  سابقه خانوادگی: وجود سابقه سرطان پستان یا تخمدان در اعضای نزدیک خانواده. عوامل ژنتیکی: جهش در ژن‌های BRCA1 و BRCA2 می‌تواند خطر را به‌طور قابل توجهی افزایش دهد.  2.عوامل قابل تغییر:  سبک زندگی: کم‌تحرکی، چاقی، و مصرف غذاهای پرچرب می‌توانند خطر را افزایش دهند. مصرف الکل: مصرف الکل با افزایش خطر سرطان پستان مرتبط است. هورمون درمانی: استفاده طولانی‌مدت از هورمون‌ها پس از یائسگی. بارداری و شیردهی: بارداری در سنین بالاتر و عدم شیردهی می‌تواند خطر را افزایش دهد.   علائم و نشانه‌ها  سرطان پستان در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد. با این حال، برخی از علائم هشداردهنده شامل موارد زیر هستند:  - وجود توده یا ضخیم شدن در پستان یا زیر بغل. - تغییر در اندازه یا شکل پستان. - ترشح غیرطبیعی از نوک پستان. - تغییرات پوستی مانند قرمزی یا تورم. - فرورفتگی یا پوسته‌پوسته شدن پوست پستان یا نوک آن.  آگاهی از این علائم و انجام معاینات منظم می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کند.  روش‌های تشخیص  تشخیص سرطان پستان از طریق روش‌های مختلفی انجام می‌شود که شامل موارد زیر است:  1.معاینه بالینی: پزشک با معاینه فیزیکی پستان و زیر بغل، به دنبال علائم غیرطبیعی می‌گردد. 2.ماموگرافی: تصویربرداری از پستان که به تشخیص توده‌های کوچک کمک می‌کند. 3.سونوگرافی: برای بررسی توده‌های مشکوک و تشخیص کیست از تومور استفاده می‌شود. 4.بیوپسی: نمونه‌برداری از بافت پستان برای بررسی سلول‌های سرطانی. 5. MRI :در برخی موارد خاص برای ارزیابی دقیقتر استفاده میشود.    روش‌های درمانی  درمان سرطان پستان بسته به مرحله بیماری، اندازه تومور، و وضعیت کلی بیمار متفاوت است. روش‌های رایج درمانی عبارتند از:  1.جراحی:     - ماستکتومی: برداشتن کل پستان.    - لامپکتومی: برداشتن توده سرطانی و بافت‌های اطراف آن.  2.پرتودرمانی: استفاده از پرتوهای انرژی بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی.  3.شیمی‌درمانی: استفاده از داروهای شیمیایی برای کشتن سلول‌های سرطانی یا کوچک کردن تومور.  4.هورمون‌درمانی: برای بیمارانی که تومورهایشان حساس به هورمون‌هاست، از داروهایی برای کاهش یا مسدود کردن هورمون‌ها استفاده می‌شود.  5.ایمونوتراپی و درمان هدفمند: درمان‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده یا بر مولکول‌های خاص در سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارند.  پیشگیری  پیشگیری از سرطان پستان از طریق تغییرات سبک زندگی و انجام معاینات منظم امکان‌پذیر است. برخی از راهکارهای پیشگیری شامل:  - داشتن رژیم غذایی سالم شامل میوه‌ها، سبزیجات، و غذاهای کم‌چرب. - انجام فعالیت بدنی منظم. - حفظ وزن مناسب. - خودآزمایی پستان به‌صورت ماهانه. - انجام ماموگرافی طبق توصیه پزشک. - محدود کردن مصرف الکل و پرهیز از مصرف دخانیات.  مراقبت‌های روانی و حمایتی  سرطان پستان علاوه بر تأثیرات جسمی، تأثیرات روانی قابل توجهی نیز دارد. اضطراب، افسردگی، و کاهش اعتمادبه‌نفس از جمله مشکلات شایع در بیماران است. حمایت‌های روانی، مشاوره، و گروه‌های حمایتی می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. همچنین، نقش خانواده و دوستان در ارائه حمایت عاطفی بسیار حیاتی است.   نتیجه‌گیری  سرطان پستان یکی از چالش‌های مهم سلامت زنان در ایران است که نیازمند توجه ویژه در زمینه تشخیص زودهنگام، درمان مؤثر و افزایش آگاهی عمومی است. تلاش برای تغییر سبک زندگی، انجام معاینات منظم، و ارائه حمایت‌های روانی و اجتماعی می‌تواند به کاهش بار این بیماری کمک کند. همچنین، تدوین برنامه‌های جامع غربالگری و ارتقای خدمات بهداشتی نقشی کلیدی در مدیریت این بیماری خواهد داشت. 

منابع و مراجع:

1. سازمان بهداشت جهانی (WHO)

2. انجمن سرطان آمریکا (ACS)

3. مقالات معتبر علمی و پژوهشی در حوزه سرطان

4. مرکز تحقیقات سرطان ایران 

 

نویسندگان:

دکتر مهدی اکبرزاده امیردهی(۱)

علیرضا علی محمدیها(۲)

۱- متخصص مراقبت از زخم، استومی و بی اختیاری، دارای مدرک بین المللی حرفه ای مراقبت از زخم از دانشگاه تورنتو کانادا، دانشگاه تربیت مدرس

۲- متخصص مراقبت از زخم و استومی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

/انتهای پیام

بنیاد امور بیماریهای خاص

@cffsd