سرطان دهان: مراحل ابتدایی مانند لکوپلاکیا و تأثیر سیگار بر آن

سرطان دهان یکی از چالشهای مهم  سلامت  در سراسر جهان است که میتواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی بیماران داشته باشد. شناسایی ضایعات پیشسرطانی مانند لکوپلاکیا و بررسی عوامل خطرساز، بهویژه مصرف سیگار، نقش مهمی در پیشگیری و تشخیص زودهنگام این بیماری دارد.
مقدمه:
سرطان دهان اغلب بهصورت ضایعاتی در مخاط دهان، زبان، لثه و سایر نواحی دهانی ظاهر میشود. لکوپلاکیا یکی از شایعترین ضایعات پیشسرطانی است که بهصورت لکههای سفید و غیرقابل برداشت در مخاط دهان دیده میشود. این ضایعات میتوانند تحت تأثیر عوامل محیطی مانند مصرف تنباکو و الکل پیش زمینه ای برسرطان دهان باشند.
لکوپلاکیا: تعریف و اهمیت بالینی
لکوپلاکیا بهعنوان ضایعهای سفیدرنگ و پایدار تعریف میشود که علت آن را نمیتوان به عوامل دیگری مانند عفونت قارچی یا تحریک مکانیکی نسبت داد. این ضایعه معمولاً بدون درد است و در نواحی مختلفی از دهان مانند زبان، کف دهان و لثه ظاهر میشود. از نظر آسیبشناسی، لکوپلاکیا میتواند درجات مختلفی از دیسپلازی اپیتلیال را نشان دهد که احتمال پیشرفت به کارسینوم سلول سنگفرشی را افزایش میدهد.
تأثیر سیگار بر ایجاد و پیشرفت لکوپلاکیا:
شواهد علمی نشان میدهد که مصرف سیگار یکی از مهمترین عوامل خطر برای بروز لکوپلاکیا و تبدیل آن به سرطان دهان است. ترکیبات سرطانزای موجود در دود سیگار مانند نیتروزآمینها و هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای باعث آسیب سلولهای اپیتلیال میشوند و روند تکثیر غیرطبیعی را تحریک میکنند. مطالعات اپیدمیولوژیک نشان دادهاند که خطر بروز لکوپلاکیا در افراد سیگاری چندین برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری است و این خطر با افزایش مدت و مقدار مصرف سیگار افزایش مییابد.
مکانیسمهای زیستی تأثیر سیگار:
مصرف سیگار منجر به استرس اکسیداتیو، التهاب مزمن و تغییرات ژنتیکی در مخاط دهان میشود. این تغییرات میتوانند موجب دیسپلازی سلولی و نهایتاً تبدیل ضایعات خوشخیم به بدخیم شوند. همچنین سیگار بر سیستم ایمنی نیز تأثیر منفی دارد و توانایی بدن در شناسایی و حذف سلولهای پیشسرطانی را کاهش میدهد.
پیشگیری و تشخیص زودهنگام:
ترک سیگار مهمترین اقدام در کاهش خطر ابتلا به لکوپلاکیا و سرطان دهان است. معاینات منظم دهانی توسط دندانپزشکان و آموزش بیماران در مورد شناسایی تغییرات غیرطبیعی در مخاط دهان میتواند به تشخیص زودهنگام ضایعات پیشسرطانی کمک کند. در موارد مشکوک، بیوپسی و بررسی پاتولوژیک  برای تعیین درجه دیسپلازی ضروری است.
نتیجه گیری:
شناسایی زودهنگام ضایعات پیشسرطانی مانند لکوپلاکیا و کاهش عوامل خطر، بهویژه مصرف سیگار، میتواند تأثیر قابلتوجهی در پیشگیری از سرطان دهان داشته باشد. ارتقای آگاهی عمومی و انجام معاینات منظم دهانی نقش کلیدی در کاهش شیوع و مرگومیر ناشی از این بیماری دارد.

نگارش: دکتر امیرمحمد علومی (دندانپزشک)
/انتهای پیام

بنیاد امور بیماری های خاص

@cffsd